Tüplü Dalış ve Psikoloji‍

Tüplü dalış günümüzün en popüler ekstrem sporları arasında yer alıyor. Ekstrem spor denilince hepimizin zihninde heyecan ve adrenalin dolu dakikalar canlanıyor. Fakat tüplü dalış, benzeri diğer sporlara nazaran kişinin geçirdiği zihinsel süreçler ve kişilerin kendine kattığı yeni beceriler sayesinde diğer sporlardan oldukça ayrı bir noktaya taşınıyor.
‍

Tüplü dalış eğitimi ve tecrübesi hiçbir zaman su altında geçirilen süre ile kısıtlı değildir. Dalıcı ve dalıcı adayları, bu sporla birlikte kendilerine disiplin, zaman planlaması, stres yönetimi gibi bilgi ve beceriler katabilir. Bunlar; teorik derste, dalış sırasında, tekne üstünde veya herhangi bir dalış sohbetinde dahi öğrenilebilir. Bu da aslında tüplü dalışın, kişinin günlük hayatına ne kadar etkisi olduğunu gösterir. 

-> İlginizi çekebilir: Tüplü Dalış Nedir ve Nasıl Yapılır?

Su Altından Su Üstüne

Su altında da su üstünde de herhangi bir sorun oluşması,  özellikle alıştığımızın dışında bir alandayken, kaygı ve strese sebep olabilir. Su üstünde kaygılarımızla daha rahat başa çıkabiliyorken su altında maalesef aynı durum söz konusu olmayabilir. Hatta bu yeni tecrübe, öncesinde karşılaşmadığımız daha büyük problemlere yol açabilir. Bu gibi durumların önüne geçebilmek için problem çözme becerisi sportif dalışta kazanılması gereken, tartışmasız en büyük becerilerden birisidir. Öyle ki başlangıç eğitimlerinde de dalıcı adaylarına öğretilen ilk konulardan biri ‘Dur, Planla ve Uygula’ tekniğidir. Bu üç adım herhangi bir problem meydana geldiğinde doğru bir şekilde gerçekleştirilirse çözüme kolayca ulaşılabilir.

Dalış esnasında karşılaşılabilecek problemler, dalıcı adaylarını korkutsa da sorunsuz bir dalış yaşamak tamamen verimli bir eğitim sürecine bağlıdır. Dalışın doğru planlanması ve her konuda tedbirli olunması yaşanacak olumsuz durumları en aza indirgeyecektir. Su altında keyifli vakit geçirirken disiplini de elden bırakmamayı öğrenen dalıcı kendisine de yepyeni bir beceri katmış olur. Su altında bu beceriyi başarılı bir şekilde kullanan kişi bunu su üstüne de taşıyarak içten içe tedbir ve disiplini elden bırakmamaya devam eder. Bu da dalıcının günlük hayatında da yeni bir kişilik özelliği kazanmış olduğu anlamına gelir.

Dalış bitip de su üstüne çıkılmasıyla hiçbir şeyin sonuna gelinmiş olunmaz. Dalıcı, dalışın değerlendirilmesi için dalış lideri ve ekip arkadaşlarıyla debriefing gerçekleştirir. Bu da dalıcının kendini değerlendirmesi ve bir sonraki dalışta nelere dikkat etmesi gerektiğini öğrenmesine yardımcı olur. Her dalış merkezi her dalıcıya açık olduğu için farklı insanlarla aynı gruplarda dalış yapılabilir. Bu da aynı zamanda dalıcıların sosyalleşme imkanını artırır. Dalış öncesi veya dalış sonrası edilen sohbetler, kişileri birbirine bağlar ve birbirini daha çok tanıyan dalış eşleri olmalarına yardımcı olur. Su altında kurulan dostluklar dalış organizasyonu bitince de devam edebilir.

Dalış ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki

2018’de Figen Sevinç ve Çağıl Hale Özel, dalış aktivitesinin kişilerin yaşam doyumuyla olan ilişkisini araştırmak istedi ve Eskişehir’de 28 farklı dalıcıyla görüşmeler gerçekleştirdi. Bu görüşmelerin sonucunda tüplü dalışın bu bireylere özgürlük, kendini tanıma, stresten uzaklaşma, ruhen dinlenme, güven ve sosyalleşme olanakları sağladığı; belli bir beceri ve mutluluk verdiği ortaya çıktı. Kişiler dalışla bu olanak ve becerilere ulaşabilme şansı yakaladıkça da yaşam doyumları artmış oldu. Araştırma sonucuna göre dalış ve yaşam doyumu arasında olumlu yönde bir bağın olduğu sonucuna varıldı. Bu araştırma makalesi de tüplü dalışın, dalıcıların gündelik hayatlarına ne gibi etkileri olduğunu gözler önüne sermiş oldu.

Terapi Olarak Dalış

Her dalıcı ve dalıcı adayı, dalış anı gelene kadar her dakika heyecanla dolar. Bu heyecan dalış planlama anından başlayıp; yolculuk, ekipman hazırlama, brifing ve hatta suya giriş anına kadar katlanarak artar. Suya girişle birlikte suyun tüm vücudu kaplaması ve dalıcının sadece su sesini işitmeye başlamasıyla zihin dışarda kalan bütün endişelerden uzaklaşır ve yaşadığı heyecanın yanında huzuru da hissetmeye başlar. Bu iki duygu birbirini su altında öyle güzel dengeler ki dalıcı o andan itibaren su altının keyfini heyecanlı bir sakinlikle yaşamaya başlar.

Bir nöro-fizyolog olan Dr. J.C. Lilly suyun sakinleştirici gücünü araştırmak istedi ve 1954’te ilk izolasyon tankını tasarladı. Bu tank deneklerin uzun süreler boyunca su yüzeyinde askıda kalabileceği karanlık, ses geçirmez bir tuzlu sıcak su tankıydı ve bu tankın amacı beyni dış uyaranlardan izole etmekti. Bu deneylerle Dr. J.C. Lilly ve meslektaşı su içinde ağırlıksızlığın, insan vücudunun tam bir rahatlama durumuna gelmesini sağlamanın bir yolu olduğunu ortaya koydu. Bu deneyden yola çıkarak tüplü dalışın da izolasyon tankıyla birçok ortak noktası olduğunu görebiliriz. Su altında dalış ekipmanları yardımıyla nötr yüzerliliğe ulaştığımızda da aynı izolasyon tankında olduğu gibi vücudumuz ve zihnimiz dış uyaranlardan soyutlanıp rahatlığa erişmiş olur.

Günümüze kadar yapılan araştırmalar ve gelişen teknolojiyle birlikte son zamanlarda tüplü dalış; sportif özelliğinin yanı sıra terapötik bir etkisi olduğunu da kanıtladı. Özellikle fiziksel veya zihinsel engeli olan bireylerle de gerçekleştirilen birçok dalışın bireylere özgüven ve sakinlik kazandırdığı görüldü. Bireylerin gündelik hayatta karşılaştıkları zorlukların büyük çoğunluğuyla su altında karşılaşmıyor olmaları da onların, su altında kendilerini iyi hissetmelerinin en büyük nedeni oldu. Bu gibi gelişmeler ve kişilere kattığı farkındalıklar da zamanla tüplü dalış dünyasına olan ilginin artmasına sebep oldu ve olmaya da devam ediyor. 

Umarız ki bu yazı sizlere dalış sporunun zihinsel olarak da iyileştirici bir etkiye sahip olduğunu gösterebilmiştir. Her zaman dalış yapmadan önce gerekli ve yeterli teorik bilgiye sahip olduğunuzdan emin olun ve su altının rahatlatıcı ortamının keyfini çıkarın!

Kaynaklar

Figen Sevinç ve Çağıl Hale Özel. 2018. Boş Zaman Aktivitesi Olarak Dalış ve Yaşam Doyumu ile İlişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Oyegoke Motolani Oluwakemi. Does Scuba Diving Affect Mental Health?

Scuba Psyche. Scuba in Therapy

‍

Dalış ile İlgili Diğer Yazılarımız:

Tüplü Dalışın Tarihine Doğru Bir Yolculuk (1. Bölüm)

Tüplü Dalışın Tarihine Doğru Bir Yolculuk: Kaptan Cousteau (2. Bölüm)

Tüplü Dalışa Başlamak İsteyenlerin Bilmesi Gerekenler

Dalış Etiği: Dalışın Etik Kuralları

Maldivler'de Dalış: Korona Döneminde Hayallere Doğru Bir Yolculuk

Dalış ve Beslenme: Bir Dalıcının Beslenmesinde Dikkat Etmesi Gerekenler