Dağcılık ile ilgili sıkça sorulan ve merak edilen soruları cevapladık ve bu yazımızda bir araya getirdik. Bizler, dağlarda geçirdiğimiz her andan keyif alıyoruz ve dağlara, kayalara gönülden bağlıyız. Bu coğrafyalar zorluklarla dolu gibi düşünülebilir, o yüzden bu soru-cevaplarla sizlere bunun pek de öyle olmadığını göstermek istedik. Soruları dört kişi; Nursen Yılmaz, Selim Ölçüoğlu, Reyhan Çağaç ve Deniz Yağmur Karatepe olarak birlikte yanıtladık. Keyifli okumalar!

Eğitim almak şart mı? 

Dağa gittiğinizde yapılması gerekenleri bilmeniz güvenli kalmanız açısından çok önemlidir. Çadırda yemek yapmaktan tırmanmaya kadar bilinmesi gereken çok detay var. Bunların temeli için mutlaka eğitim tavsiye ediyoruz. Gerisi sizin uygulama sıklığınıza ve merakınız doğrultusunda yazılı kaynakları inceleyip kendinizi geliştirmenize bağlı.

Rehberle mi gitmek gerekir?

Elbette, eğer başlangıç seviyesinde bir dağcı iseniz dağa gitmek için mutlaka yanınızda rota, tırmanış teknikleri, çığ riskleri, arama-kurtarma teknikleri, ilk yardım bilgileri gibi önemli konular hakkında bilgi sahibi bir rehber olmalıdır. Aksi takdirde olumsuz durumlarla karşılaşılabilir ve bu durumlarda doğru müdahalenin yapılması gecikebilir.

Yükseklik korkum var, yine de tırmanabilir miyim?

Bizim de pek çok arkadaşımız en başlarda yükseklik korkuları olduğu için tırmanıştan çekiniyorlardı fakat uygun rota seçimi ve tırmanış partneri desteği ile zamanla üstesinden gelinebilir. Ayrıca bir yöntem olarak aşağı bakıp ne kadar yüksekte olduğunuzu görmek yerine daha çok yukarı, tırmandığınız yöne doğru bakabilirsiniz. Tavsiyemiz, güvenli yerlerde bol bol düşme çalışması yapmanız.

Tırmanırken veya dağa çıkarken güvenliğinizi nasıl sağlıyorsunuz? 

Tırmanışta kullandığımız malzemeler UIAA (Uluslararası Tırmanış ve Dağcılık Federasyonu) sertifikalı, yani insan hayatı ile direkt bir ilişkisi olduğundan test edilmiş; doğru kullanıldığı takdirde dayanıklılıkları çok yüksek ve güvenilir malzemelerdir. Malzeme dışında, bölge hakkında bilgi sahibi olmak veya bir rehberle gitmek bölgenin risklerini değerlendirmek ve bu açıdan güvenliği sağlamak için çok önemlidir.

Ekipmanlarınızı nereden temin ediyorsunuz? Her birini satın almak gerekiyor mu?

Ekipmanları görece küçük outdoor ürünleri satan dükkanlardan ya da birkaç büyük zincir spor malzemesi satan yerlerden temin ediyoruz. Küçük dükkanlarda (örneğin İstanbul özeli için, Karaköy’deki dükkanlar) gidip elden almak ve fiyat konusunda konuşmak önerilir. Özellikle teknik malzemeler kur farkından dolayı çok pahalı. Bu sebeple  kulüplerde çoğu zaman ortak malzeme kullanımı veyahut ödünç alarak kullanma oluyor. Malzemeler ile ilgili bir diğer yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.

Kondisyonum ve spor geçmişim yok. Yine de dağa tırmanabilir miyim?

Tabii ki, özellikle hafif tempo ve vücudun size verdiği mesajları dinleyerek güvenli biçimde dağlara çıkabilirsiniz. Üstelik, dağlara gide gide kondisyonunuz da oluşmaya başlayacak ve aldığınız keyif daha da artacaktır.

Antrenmansızım, dağlara gitmeden önce nasıl antrenman yapabilirim?

Spor geçmişiniz yok ise dağlar için kas gücünden ziyade kondisyona odaklanmak daha mantıklı olabilir, malum üst vücudumuzu pek fazla kullanmıyoruz. Hafif koşular ya da bisiklet gibi kardiyovasküler idmanları tercih edebilirsiniz, üstelik bunlar farklı bacak kas gruplarınızı da geliştireceği için dağdaki yürüyüşlerinizde sakatlık riskinizi azaltacaktır.

Kulüp üyesi olmak şart mı? Hangi kulüpler dışarıdan üye kabul ediyor? 

Dağcılık veya kaya tırmanışı yapmak için bir kulüp üyesi olmanıza gerek yok ama bu sporlara yeni başlayacaksanız bir kulüp eşliğinde başlamak mantıklı bir karar olabilir. Kulüplerin aidatlarının karşılanabilir seviyede olması ve ortak bir ekipman havuzunun bulunması işinizi kolaylaştırabilir. İstanbul Teknik Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi dağcılık kulüpleri ve ismi aklımıza gelmeyen birçok spor kulübü dışarıdan üye kabul ediyor.

Hangi yaşlarda dağcılığa başlanabilir?

Dağcılığa her yaşta başlanabilir. Başlamanıza engel olabilecek bir sağlık probleminiz yoksa ilkokulda veya 50 yaşında bile başlanabilir. Önemli olan bu sporu doğru ve güvenilir bilgiler eşliğinde yapmaktır.

Ulaşımı nasıl sağlıyorsunuz?

Ulaşım planı gidilecek bölgeye göre şekillenir. Bazı kulüpler toplu bir faaliyet düzenlediğinde ortak bir servis ile direkt kamp atılacak/konaklanacak bölgeye giderken bazı sporcular toplu taşıma kullanarak ve ihtiyaç olduğunda otostop çekerek varmak istedikleri bölgeye ulaşabilirler. Küçük bir grupla faaliyet organize ediliyorsa kişisel bir araç ile gitme veya araç kiralama yollarına başvurulup masraflar paylaşılabilir.

Kışın dağ faaliyetine gidildiği zamanlarda ise, kar durumunun izin verdiği yerlere kadar traktör; yazın ise, 4x4 arabalarla dağa yaklaşıyoruz. Gidilen dağlık bölgelerde bu ulaşım hizmetini sağlayan yerli servis sağlayıcılar bize yardımcı oluyorlar. Kimi dağ veya kaya tırmanışı bölgesinin ilk kamp alanına kadar da servis/araba ile ulaşılabilmektedir. Gidilen mevsime ve kar durumuna göre, kamp alanına birkaç saat yürüyüş yapmak da gerekebiliyor.

‍Dağlara tek başıma gidebilir miyim?

Dağlara tek başına gitmek mümkün, ancak yeterli deneyime sahip olunması gerekir. Deneyim, dağdaki güvenliğinizi sağlamak adına gereklidir. Dağlara sadece kısa bir yürüyüş yapmak için gidiliyorsa bile, yeterli bilgi, deneyim, ekipman sahibi olmak ve uygun hava şartlarının sağlanması büyük önem taşır. Kısa süreli bir faaliyet olsa bile; hangi bölgeye gittiğinizi, faaliyet planınızı ve faaliyetinizi ne zaman bitireceğinizi aileniz veya bir yakınınızla paylaşmalısınız. Aynı şekilde bu bilgileri gittiğiniz bölgedeki jandarmaya vermek de önemlidir (böylelikle aksi bir durumda yeriniz en kısa sürede saptanabilir).  

Yeni başlayan veya deneyimi olmayan kişiler için tek başına dağa gitmek tavsiye edilmez. Bir ekip halinde dağ faaliyetleri düzenlemek, olası kaza ve tehlikeli durumlarla başa çıkmak açısından çok önemlidir. Bu yüzden her ne kadar gidilebilir olsalar da dağlara deneyimli bir ekip eşliğinde gitmek en doğrusu olacaktır. 

Kamp için en temel malzemeler hangileri?

Kamp için en temel malzemeler gidilen bölgeye göre değişiklik gösterebilir. Kar olmayan bir bölgede kamp yapılacaksa çadır, mat, tulum, yemek yapmak için kap-kacak & kartuş & ocak, kafa lambası, ve bir yağmurluk en temel malzemelerdir. Kamp yapacağınız bölge karlı ise ek olarak bir küreğe ihtiyacınız olacaktır. Malzeme çeşitlerinin, mevsimlere göre farklılık göstermesi gerekecektir. Kamp tekniklerinden bahsettiğimiz bir diğer yazımızı da buradan okuyabilirsiniz.

Buzlu zeminlerde, karlı ve dik tepelere nasıl çıkıyorsunuz? 

Farklı zeminler için farklı ekipmanlar kullanıyoruz. Örneğin buzlu bir zeminde yere iyi tutunabilmek için botlara takılıp çıkarılabilen krampon kullanıyoruz. Keza, dik zeminlerde dengemizi kurmak ve düştüğümüzde durabilmek için kazma kullanılıyoruz. Eğer kar çok fazla ve derinse, kara batmadan ilerleyebilmek için botlarımıza raket/hedik takıyoruz. Her ne kadar uzaktan çok zormuş gibi görünse de deneyimledikçe aşina oluyoruz ve öğreniyoruz.

Dağda ne yiyorsunuz, nasıl yemek pişiriyorsunuz?

Dağ faaliyetlerinde harcanan fiziksel efor ve su kaybı fazla olduğundan, enerji veren yemekler ilk tercihimiz oluyor. Bunun yanında yemeklerin çok fazla yer kaplamaması ve hafif olması da önemlidir (dağa cam kavanoz götürmemek gibi). Çorba ve çay, en önemli tercihlerdendir çünkü kaybolan sıvının vücuda hızlı bir şekilde alınmasını sağlar. Bunun yanında akşam yemeklerinde makarna/bulgur, konserve gıdalar ve kendimizi şımartmak istediğimizde makarna sosları ve baharat yer alır. Sabah kahvaltıları yulaf eşliğinde meyve; veya peynir, zeytin, ekmek, bal gibi yiyecekler tercih edilebilir. Ara öğünler için atıştırmalık, kuru meyveler ve kuruyemiş veya kahvaltılıklardan yapılan sandviç olabilir. Kap-kacak, ocak ve kartuş (gaz) olduğu sürece dağda ziyafet çekmek mümkündür ve çok da lezizdir denilebilir.

Ateş yakıyor musunuz?

İlk tercihimiz dağda ateş yakılmaması yönündedir. Gidilen yerler ormanlık bölgeler ise ateş yakmak oldukça tehlikelidir. Bir diğer etmen ise, ateş yakılan bölgedeki toprağın verimini ve canlı hayatını kaybetmesidir. Doğaya bu türde bir zarar vermeyi önlemek adına ateş yakmıyoruz. Özellikle dağlarda 2000 metre üzerinde bitki örtüsü de azaldığından yakacak bulmak da haliyle imkansız oluyor. Bunların yanında kimi kamplık alanlarda, önceden ateş yakılmış bölgeler olabiliyor. Bu durumda bu alanın dışına çıkılmamak koşuluyla dikkatli şekilde ateş yakılabilir. Çadırlara sıçramaması adına da çadırların uzağında yakılmalıdır. Yatmadan önce ise tamamen söndürüldüğünden emin olunmalıdır.

Çadırda üşümüyor musunuz?

Çadırda elbette üşüdüğümüz oluyor ancak uyku tulumları, içine doğru girildiği ve dereceleri bulunan bölgeye uygun olduğu takdirde görevlerini çok iyi yerine getiriyorlar. Çadırın kendisi ise içeriyi ısıtmıyor ancak büyük oranda rüzgarı engellediği için ısı kaybının azalmasında rol oynuyor. Çadırdayken sürekli sıcak sıvı tüketmek (çay, vb.) ise ısınmamıza çok yardımcı oluyor. 

Duş alıyor musunuz? Tuvalet nasıl oluyor?

Yakınlarda bir göl, dere veya herhangi bir su kaynağı yoksa (yaz ayları için) dağda geçirdiğimiz süre boyunca duş almıyoruz. Tuvalet ise, peçete ve ıslak mendil eşliğinde bir ağaç veya kaya arkasında gerçekleştirilebilir. Buradaki en önemli nokta ise, bütün peçetelerin bizlerle şehire geri dönmesi gerektiğidir. Ardımızda ayak izimizden başka bir şey bırakmamak, sevdiğimiz coğrafyaları korumak adına çok önemlidir.

Dağcılığa başlayanlar neden bırakamıyor? 

Doğa kendimizi dinleme ve yakından tanıma şansı bulduğumuz, her etkileşimimizde yeni şeyler öğrendiğimiz, bize heyecan veren ve yaşadığımızı hissettiğimiz bir alan. Biz ise bu alandan kopmak istemiyoruz.

Umarız ki bu yazı sizler için faydalı olmuştur. Daha fazlası için Akademi sayfamızı ziyaret edebilirsiniz!

‍

İlginizi çekebilir: Doğa Yürüyüşü (Trekking & Hiking) ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları

Maceralarla kalın.