Tüplü dalış ve kaya  tırmanışı, uzaktan bakıldığında birbirlerinden oldukça farklı doğa sporlarıdır. Biri beni rahatlatan, bir diğeri ise beni zorlayan; her ikisi de doğanın apayrı güzelliklerinin içinde olmamı sağlıyor. Aynı zamanda bu sporlar, ne kadar harika bir dünyada yaşadığımızın farkına varmanın da en güzel yolları arasında yer alıyor! 

Benim kaya tırmanışı ve dalış ile tanışmam, Marmara Üniversitesi’nde dağcılık ve doğa sporları kulübüne katılmam ile gerçekleşti. Her ne kadar üniversitenin ilk yıllarında gelecekte ne yapacağıma tam olarak karar verememiş olsam da doğa sporları ile tanışmak, yapılacaklar listemin en başında yer alıyordu.

Kulüp sayesinde atıldığım bu yolculukta kaya tırmanışına dair çok şey öğrendim ve fark ettim ki aslında bir şeyler öğrenmekten çok, doğada  kendimi buldum. Daha sonrasında su altında neler olduğuna dair merakım da beni tüplü dalışı denemeye götürdü. Bu yazıda da her iki spordaki deneyimlerimi paylaşacağım.

Kaya Tırmanışı 

Benim için tırmanışın en güzel yanı, tamamen kendimle baş başa kalarak, karşılaştığım problemi kendi limitlerimi zorlayarak bir çözüme ulaşmaya çalışmak. Doğayla iç içeyken, o kaya parçasının sunduğu minik bir el tutuşu o anda en çok sevdiğim şey olabiliyor. 

Ancak tırmanış her ne kadar kendinle baş başa kaldığın ve kendini zorladığın bir spor olsa da; tek kişilik bir spor değildir. Her zaman bir partner ile gerçekleştirdiğin, bir yandan rotanın problemlerini çözmeye çalışırken bir yandan da emniyetini alan o kişiye kendini emanet ettiğin, mental olarak kendini kontrol altına almayı öğrendiğin bir spordur. 

Her rota her birey için farklı zorlukta ve çoğunlukla her hareket bireysel kararlar ve çözümler eşliğinde yapılır. Kimi zaman düşmeyi göze alarak (merak etmeyin emniyetçimiz bu durumlar için hazırda beklemekte. Kaya tırmanışı aynı zamanda da tam bir takım çalışması) riskli hamleler yaptığın, bulunduğun yükseklikte sakinliğini koruyarak bir sonraki hamlenin ne olması gerektiğine karar verdiğin durumlarla sürekli olarak karşılaşıyorsun. Tıpkı günlük yaşantıda veya iş hayatında olduğu gibi, karşılaştığın zorluğu kendi kararlarınla aşman ve aşamıyorsan da pes etmeyip sonuna kadar mücadele ettiğin bir yer tırmanış. 

-> Kaya tırmanışını merak ediyorsan bu yazıyı okuyabilirsin: Kaya Tırmanışı Nedir?

Özgen Göçmen

‍

Tabii, henüz daha iş hayatına başlamamışken kamptan kampa özgür bir ceylan edasıyla koşup o rota senin, bu rota benim tırmanırken aklımı dalış sporu çelmeye başladı. Birçok yakın arkadaşımın icra ettiği bu spora da oldum olası hep bir merak duymuştum. Sonuçta hep yukarı çıkmıştım, acaba aşağıda neler oluyordu değil mi? 

Tüplü Dalış 

Antalya Olimpos’ta bir dalış merkezinde eğitimlerimizi tamamladıktan sonra, kendisi de bir Marmara Üniversitesi mezunu olan arkadaşım ile Marmara Üniversitesi Sualtı Sporları Kulübü (MÜSAS) eşliğinde beraber dalış faaliyetlerine gitmeye başladık. 

Tırmanıştan farklı olarak, dalışta sürekli hiç olmadığım kadar sakindim. Su altına girdikten sonra başka bir dünyaya geçiş yapıyordum. Bu dünya bana tüm güzelliklerini sergilerken ben de içine doğru süzülüp gidiyordum. 

Tabii ki bir kez daha, bu kez dalış eşim olarak, partnerim ile birbirimizi (aynı tırmanışta olduğu gibi) sürekli kontrol etmenin ne kadar önemli olduğunu öğrenmiş oldum. Dalışta da karşılaşabileceğimiz birçok risk ve beklenmedik durum söz konusu. Bu zorlukları, sakinliği koruyarak alacağın kesin kararlar ile aşmak ise mümkün.

-> Dalış sporunu tanımak istersen, bu yazıya göz atabilirsin: Tüplü Dalış Nedir ve Nasıl Yapılır?

Kaya Tırmanışı ve Dalışta Partnerin Önemi‍

Kaya Tırmanışı 

İki sporda da aslında partnerine canını emanet ediyorsun. Her an için dikkatli olmalısın ve gözünü partnerinin (kaya tırmanışında bu kişi emniyetçi olacaktır) üstünden ayırmamalısın. Benimse, her iki spor dalında da partnerlerim dolayısıyla yaşadığım sıkıntılar oldu. 

Tırmanışı bitirdiğim ve inmeye hazır olduğum bir andayken, tırmanış partnerim ‘’bu emniyet aletiyle nasıl indiriyoruz?’’ diye bir soru yöneltmişti. Bu ise bende büyük bir gerginlik yarattı. Sonrasında da yere oldukça hızlı bir iniş gerçekleştirdim. 

Tırmanış esnasında rahat olabilmek için aşağıdaki emniyetçine tam anlamıyla güvenebileceksin ki rahat bir şeklinde o ana odaklanabilesin. Herhangi bir malzeme veya teknik hakkında akla takılan sorular varsa, bu tırmanış öncesinde partnerin ile paylaşıp gidermiş olmalısındır.

-> İlgini çekebilir: Kaya Tırmanışı ve Korku

Tüplü Dalış

“Buddy check” iki sporunda olmazsa olmazıdır. Birisinde partner, düğümümü; diğerindeyse havamı-yeleğimi-ağırlığımı ve diğer önemli noktaları kontrol etmezse kötü sonuçlanacak kazaların yaşanması olasıdır. 

Özellikle dalışta, önce kendinin sonra buddy’nin farkında olmak çok önemli. Saniyeler içinde birçok şey yaşayabilirsin su altında ve özellikle ilk zamanlarda henüz su altı görüşüne alışamamışken partneri çok kolay kaybedebiliyorsun. 

Eğitim dalışlarımızın bir kısmında buna benzer buddy problemleri yaşadım. Buddy’im beni unutup kendi başına yüzüyordu ve ellerini hareket ettirdiği için tüm uyarılara rağmen sürekli olarak ağzımdan regülatörümü çıkarıyordu. Böyle anlardan birinde çok kötü bir öksürük krizindeydim ve partnerim regülatörümü sürükleyip ağzımdan almıştı ve öksürüğümü de o an durduramadığım için çok fazla su yutmuştum. Yardımıma koşan (belki de yüzen demek gerekecektir) ise kendisi değil arkadan gelen ekip ve liderimiz olmuştu. 

Bunun gibi yaşanan kötü tecrübeler, çoğu insanın sporu bırakmasına sebep olacak stresler yaşatmaktadır. Partnerinin her an farkında olmak ve bilmediğiniz şeyleri de öncesinde yapılacak olan briefing'de paylaşmak çok önemlidir.

-> İlgini çekebilir: Dalış Etiği: Dalışın Etik Kuralları

Partnerden Beklentiler

Kaya Tırmanışı

Tırmanışta da dalışta olduğu gibi partnerim başka yerlere dalıp gitmişse, ben yukarda ip diye yalvarırken gerekli boşluğu vermiyorsa veya düşmek üzere olduğum belliyken alınması gereken ip boşunu almıyorsa, o tırmanış günüm yaşadığım gerginliklerden dolayı kötü geçiyor. Emniyetçinin gözü ve kulağı her zaman tırmanışçıda olmalı, yanlış klip atmışsa veya rotadan sapmış ve tehlikeli bir düşüş pozisyonuna gelmişse bunları uygun bir dille, sakince tırmanışçı ile paylaşıp onu yönlendirmelidir.

Tüplü Dalış

Dalış buddy’mden, benim orada olduğumun ve yaşanacak herhangi bir durumda ilk yardımı ondan beklediğimin farkında olması benim için çok önemlidir. Sadece kendi dalışına ve çevreye odaklanıp beni arkada bırakması, arada benimle göz teması kurmaması beni çok rahatsız eder. Su altında kimseye seslenemem ve dikkat çekecek bir ses çıkarabilmek için gerekli malzeme de yanımda olmayabilir. 

Hem illa kötü bir şey mi olmak zorunda? Belki ben çok güzel bir canlı gördüm ona da göstermek istiyorum. Kendisini dürtemezsem o güzelliği onunla nasıl paylaşırım? O yüzden dalış partnerimden, kolumu attığımda uzanabileceğim mesafede olmasını ve  belirli aralıklarla benimle göz teması kurmasını beklerim.

Kaya Üzerinde ve Su Altında

Kaya Üzeri

Tırmanırken veya dalış esnasında etrafımda gördüklerim her zaman için büyüleyici oluyor. Tırmanırken genelde kaya aralarından fırlamış rengarenk çiçekler, mis kokulu kekikler, bazen de benimle aynı hizada tırmanan bir keçi kardeş, yüksekliğin verdiği gerginliği silip atıyor. O anda birçok duyguyu aynı anda yaşıyorum çünkü bu hisleri tek bir kelimeyle ifade edemem.

Su Altı

Su altındayken çoğunlukla büyük bir dinginlik içinde oluyorum. Bu nedenle de sürekli olarak partnerim ile göz teması kurmak benim için bu kadar önemli oluyor. Çünkü su altının insana yaşattığı büyülenmişlik ve sakinlik hissinin kişiyi nasıl sürükleyip götürebileceğinin farkındayım. Dalışta (eğer çok üşümüyorsam) bir zorlanma anı da yaşamıyorum. Mental olarak bir anda rahatlıyorum su altına girince. Çok da bir şey düşünemiyorum su altındayken, çevreyi ve canlıları izlemek beni o kadar etkiliyor ki bir şey düşünmeme gerek kalmıyor. Kendimi rahatlatmak için odaklanmak zorunda kalmıyorum, su altı bana o rahatlığı direkt olarak getiriyor.  

Her iki spor da inanılmaz bakış açıları katıyor ve doğanın güzellikleriyle karşılaşmayı mümkün kılıyor. Umarım bu yazı ile de her iki farklı dünyayı aktarabilmişimdir. Her ne kadar güzelliklerle dolu olsalar da bu iki sporun da kesinlikle eğitimlerinin alınıp, gerekli malzemeler edinilerek ve iyi bir eğitmen eşliğinde yapılması gerektiğini hatırlatır ve doğa ile uyum içinde kalmanızı dilerim!