Türkiye kaya tırmanışı bölgeleri bakımından en zengin ülkelerden biri olarak nitelendirilebilir: İzmir’den Van’a, neredeyse her bölgesinde çeşitli türlerde tırmanış imkanı sunan kaya tırmanışı bahçeleri bulunuyor ve her geçen yıl bir yenisi daha tırmanış severlerle buluşuyor. Hatta bu tırmanış bahçelerinden bazıları dünyanın farklı yerlerinden gelen tırmanışçıları da ağırlıyor. Türkiye’deki en popüler 10 kaya tırmanışı bölgesi ise Ballıkayalar, Geyve, Gölpazarı, Kaynaklar, Bafa Gölü, Geyikbayırı, Aladağlar, Olimpos, Karakaya ve Datça.

‍

1. Ballıkayalar, Kocaeli

İstanbullu kaya tırmanışçılarının arka bahçesi olarak bilinen ve ismi Ballı olarak da kısaltılan Ballıkayalar Kanyonu, İstanbul’dan yalnızca 1,5 saat uzaklıkta! Bir tabiat parkı ve 1. derece sit alanı olan Ballıkayalar, Kocaeli’nin Gebze ilçesine bağlı Tavşanlı köyü yakınlarında bulunuyor. Hem İstanbul’a en yakın kaya tırmanışı bölgesi hem de 1980’li yıllarda Türkiye’de spor tırmanışın başladığı bir bölge. Yeşillikler içinde ve vadi boyunca akan derenin etrafında yükselen kayalıklar kireç taşından oluşuyor. Birçok tırmanışçının ilk kaya tırmanışını yaptığı adeta bir okul olan bu kanyonda farklı zorluklarda 100’ün üzerinde spor ve geleneksel tırmanış rotası bulunuyor. Kaya tırmanışının yanı sıra vadi tabanından akıp giden dere boyunca doğa yürüyüşü de yapılabiliyor.

2. Geyve, Sakarya

Geyve, İstanbullu kaya tırmanışçılarının bir diğer gözdesi olarak düşünülebilir. Geyve tırmanış bahçesi, Sakarya’nın Ceceler köyü yakınlarındadır ve İstanbul’dan yaklaşık 3 saat uzaklıktadır. Geyve’nin kaya tırmanışı potansiyelinin ortaya çıkmasındaki en ilginç detay ise bu bölgenin 2007 yılında Google Earth üzerinden keşfedilmiş olmasıdır. Geyve kayalıkları 100 metreye kadar yükselir  ve aşınımlı kireç taşından oluşmuştur. Kaya tırmanışı rotaları da 20 metrenin üzerindedir ve bölgede 9 farklı sektör, 100’ün üzerinde de spor tırmanış rotası bulunmaktadır. Geyve’de minik bir zirve yürüyüşü gerçekleştirerek, kayalıkların etrafında yer alan tarlalara gün doğumu esnasında yukarıdan bakmak ise güzel bir aktivite olacaktır. Bu bölgedeki kamp alanı bir özel mülk olduğundan çevreye olabildiğince az etkide bulunmak  ise çok önemlidir.

3. Gölpazarı, Bilecik

Tunç Fındık’ın tabiriyle tüm Batı Türkiye’nin en güzel tırmanış alanlarından biri olmaya aday olan Gölpazarı, Bilecik iline bağlı ve İstanbul’dan yalnızca 3 saat uzaklıkta olmasıyla İstanbullu tırmanış severler arasında popüler kaya tırmanışı bölgelerinden bir tanesi. 2010 yılında deneyimli bir tırmanışçı ve eğitmen olan Doğan Palut tarafından kireç taşından oluşan kaya bloklarında açılan rotalarla, yemyeşil doğasıyla ve güzel kamp alanıyla eşsiz bir tırmanış deneyimi sunuyor. Hem geleneksel hem de spor tırmanış imkanı sunan Gölpazarı’nın rotaları ise çoğunlukla 30 metre uzunluğunda ve burada 200’ün üzerinde kaya tırmanışı rotası bulunuyor.

4. Kaynaklar, İzmir

İzmir, Buca’nın Kaynaklar köyünde yer alan ve 2000’li yılların başından beri kaya tırmanışı gerçekleştirilen bu bölgede 22 sektör ve 200’den fazla rota bulunmaktadır. Bu bölgedeki rotalar, Muammer Yalçın, Doğan Palut, Öztürk Kayıkçı ve Zorbey Aktuyun gibi tırmanıcıların büyük katkılarıyla açılmıştır. Farklı derecelerde zorluklara sahip rotaların uzunlukları da 10 ila 30 metre arasında değişmektedir. Sunduğu farklı rota seçenekleriyle (çatlak, negatif, pozitif, uzun, kısa, vs.) birçok tırmanıcıya hitap eden bir bölgedir. Etrafın ağaçlarla çevrili olduğu bu bölgede geniş bir kamp alanı mevcuttur. Kamp alanı köye 15 dakika yürüme mesafesindedir. Şüphesiz ki köye yakınlığıyla kolay ulaşılabilen birçok doğal tat (ve gözlemeler) bu bölgenin tadını da güzelleştirecektir.

5. Bafa Gölü, Muğla

Muğla’nın Milas ilçesine bağlı Kapıkırı köyünün çevresine yayılan Bafa Gölü, Türkiye’de kısa kaya tırmanışı (bouldering) yapılabilecek en elverişli ve en zengin bölge olarak nitelendirilebilir. Tırmanışçılar arasında “Bafantastik” olarak da anılan bu kısa kaya bölgesindeki yüzlerce kaya bloğu granit ve gnays kaya yapısından oluşuyor. Deneyimli tırmanışçı Zorbey Aktuyun’un bu bölgedeki potansiyeli keşfetmesiyle birlikte Bafa Gölü, kısa kaya tırmanışçılarının en sık uğradığı tırmanış bahçesi haline geliyor. Burada tırmanmak için ihtiyacınız olanlar ise yalnızca kaya tırmanışı ayakkabısı, magnezyum tozu, tırmanış minderi (crash pad), güvenli şekilde düşmenizi sağlayacak bir partner ve tırmanma isteği! Bafa Gölü’nü eşsiz kılan diğer özelliği ise Heraklia antik kenti kalıntılarının arasında, Bizans dönemine ait kalıntıların ve milattan öncesine dayanan kaya resimlerinin bulunduğu Beşparmak (Latmos) Dağı manzarasıyla kısa kaya tırmanışçılarını, tarih meraklılarını ve doğa severleri ortak bir paydada buluşturuyor olması.

6. Geyikbayırı, Antalya

Antalya’nın Konyaaltı ilçesine bağlı Geyikbayırı köyünde ve Geyiksivrisi Dağı eteklerinde yer alan bu tırmanış bahçesi tırmanıcılar için cennet sayılabilecek bir bölgedir. Geyikbayırı, 50’ye yakın sektörü ile 1000’den fazla spor tırmanış rotasına sahiptir. Geyikbayırı’nda kaya tırmanışı haricinde Tunç Dağı, Karadağ gibi zirvelere tırmanılabilir ya da Trebenna Antik Kenti’ne yürüyüş yapılabilir. Vadi, bu yıl 8. kez düzenlenen Highline Festivali (Turkish Highline Carnival) ile dünyanın birçok yerinden sporcuyu da bu bölgeye çeker. Geyikbayırı’nda kaya tırmanışı, dağ yürüyüşü, doğa yürüyüşü (hiking & trekking), highline yapılırken buz gibi derelerine girmek ve kampinglerde büyüleyici doğanın tadını sürmek de mümkündür.

--> Macerita ile Geyikbayırı'nda kendi maceranızı yaratmak için Maceralar sayfamıza göz atabilirsiniz!

7. Aladağlar: Kazıklı Ali, Cımbar ve Pınarbaşı (Niğde-Kayseri-Adana)

Her ne kadar Aladağlar denince akıllara ala renkli büyüleyici zirveler ve dağ yüzeylerindeki uzun geleneksel tırmanış rotaları gelse de, Aladağlar’da spor tırmanış yapmak da pek tabii mümkündür. Niğde’nin Çamardı ilçesinde bulunan Çukurbağ köyünden ulaşılabilen Kazıklı Ali Kanyonu, tırmanışçılara 150’nin üzerinde boltlanmış spor tırmanış rotası sunuyor. Aladağlar’ın Emli Vadisinin jeolojik bir parçası olan ve konglomera taş yapısından oluşan kanyon, deniz seviyesinden yüksekliği ve gölge bölgeleri nedeniyle kavurucu yaz sıcaklarında spor tırmanış için ideal. Aladağlar’da kaya tırmanışı yapmanın her zaman mevcut bir başka avantajı da aktif dinlenme günlerinizde vücudu zorlamayacak birbirinden güzel dağ manzaralı doğa yürüyüşlerine çıkabiliyor olmanız. Aladağlar’ın bir diğer spor tırmanış bölgesi ise Cımbar Kanyonu. Çoğunlukla Kazıklı Ali’nin rota bolluğu arasında unutulan Cımbar, tüm doğa güzellikleri ve fırsatlar değişmemekle beraber konglomera taş yapısı yerine kireç taş yapısına sahip ve ulaşım yine aynı ilçenin Demirkazık köyünden sağlanıyor. Son olarak, ağırlıklı olarak geleneksel rotaların bulunduğu fakat görece az da olsa spor tırmanışa da imkan sunan Pınarbaşı Kanyonu’nda da kaya tırmanışı yapılabilir. 

8. Olimpos, Antalya

Olimpos, Antalya’nın Kumluca ilçesinde yer alır. Olimpos’u eşsiz kılan özellikleri arasında, Akdeniz’in muhteşem doğası, çam ve sedir ağaçları ile kaplı ormanları, Antik Likya medeniyeti kalıntılarının da yer aldığı büyüleyici sahili yer alır. Olimpos, kaya tırmanışı için ise yaklaşık 400’e yakın spor tırmanış rotasına sahiptir. Bu bölgeye kaya tırmanışını ilk kez denemek için geliniyorsa Dershane sektörü tam da bu amaca hizmet edecektir. Spor tırmanışın yanında bu bölgede geleneksel tırmanış yapmak da mümkündür. Her seviyeden tırmanıcı bu bölgede kendine uygun bir rota bulabilir. Kaya tırmanışından arda kalan vakitlerde ise Likya Yolu’nun Olimpos-Adrasan kısmı yürünebilir veya Çıralı’da Yanartaş’a gidilebilir. 

‍

9. Karakaya, Eskişehir

2005 yılında tesadüfen keşfedilen Karakaya tırmanış bölgesi adını Eskişehir’in Sivrihisar ilçesine bağlı Karakaya köyünden alıyor. Altına kamp kurulabilen büyük akçaağaç koruluğunun hemen karşısındaki sağlam granit kaya bloklarının üzerinde sıralanan rotalarda geleneksel ve spor tırmanışın yanı sıra kısa kaya tırmanışı da yapılabiliyor. Ankaralı tırmanış severlerin uğrak yeri olan Karakaya’da geleneksel ve spor rotaların uzunluğu ise çoğunlukla 10-25 metre arasındadır. Karakaya’nın bir de tırmanış şenliği var: her yıl Anadolu Üniversitesi Dağcılık Kulübü (ANADOSK) tarafından düzenlenen bu şenliğe Türkiye’nin dört bir yanından yüzlerce tırmanışçı ve/veya doğa sever geliyor. Şenlik boyunca ödüllü rota tırmanışları ve konserler gerçekleştiriliyor, highline ve çekilişler yapılıyor.

10. Datça, Muğla

Datça’da kaya tırmanışı rotalarının açılmasına 2013 yılında İsviçreli tırmanışçı Olivier Nicolet ve ailesi ön ayak olmuşlardır.. Bölgenin tırmanış camiasında görece bilinirliğinin artmasıyla birlikte rota yapım çalışmaları hız kazandı ve günümüzde Datça’da  300’ü aşkın spor tırmanışa uygun rota bulunuyor. Datça yaz aylarında dahi esen kuvvetli rüzgarları sayesinde nerdeyse yılın her ayında tırmanışa uygun. Kaya yapısı kireçtaşı olan Datça’da rotalar 10 metrelik negatif mağara rotalarından 70 metrelik uzun denge rotalarına kadar geniş bir yelpazeye yayılmış vaziyette. Datça, kolay rotalar barındırmakla beraber, rota zorlukları genellikle orta ve üzeri tırmanışçılara hitap ediyor. 

Kaynaklar

Türkiye Kaya Tırmanış Rotaları Rehberi, Doğan Palut 2018

Antalya Kaya Tırmanış Rehberi, Öztürk Kayıkçı 2014

Tunç Fındık Kişisel Web Sitesi

Uzak Zürafa Datça 

Datça, Sport climbing