Tüplü Dalış Nedir?

Tüplü dalış, su altında bu spor için özel olarak tasarlanmış ve üretilmiş ekipmanlarla icra edilen, çeşitli kuralları olan bir ekstrem spor türüdür. İngilizcede scuba diving olarak adlandırılan bu spor, ismini Self-Contained Underwater Breathing Apparatus kelime grubundan almıştır. Bağımsız su altı solunum cihazı anlamına gelen bu kelime grubu, tüplü dalışı dalış sporunun diğer disiplini olan serbest dalıştan ayıran temel ekipman dalış tüpünden bahsetmektedir. Sportif amaçlı yapılan tüplü dalış, 1940’lı yıllarda eski bir asker olan Fransız Jacques-Yves Cousteau tarafından geliştirilmiş ve zamanla günümüzdeki haline gelmiştir. 

Temel prensibi; gerekli ekipmanlar ile kuşanıp, daha önce çeşitli bilimsel çalışmalar sonucu ortaya çıkmış derinlik ve süre limitlerine uyarak, en az 2 kişi olacak şekilde su altı dünyasını ziyaret etmek ve gündelik hayatın dışında kalan bir deneyim yaşatmaktır. Özellikle 21.yüzyılda denize veya okyanusa kıyısı olan ülkelerin turizmlerine ciddi katkılar sağlayan tüplü dalış sporu, ülkemizde TSSF (Türkiye Su Altı Sporları Federasyonu) denetiminde ve kontrolünde gerçekleştirilmektedir. 

Tüplü Dalış ile Serbest Dalış Arasındaki Fark Nedir?

Tüplü dalış; bağımsız bir solunum cihazı ile icra edilen bir spordur. Serbest dalış ise sporcunun kendi nefesiyle gerçekleştirdiği bir spor türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Serbest dalışta da tüplü dalış sporu  esnasında kullanılan maske, palet, şnorkel gibi ekipmanlar kullanılsa da bağımsız bir hava kaynağı kullanılmamaktadır. 

Tüplü Dalış Ekipmanları

Tüplü dalış, ekipmanı fazla olan ekstrem sporlardan birisidir. Başta, ABC olarak adlandırılan; maske, palet ve şnorkel olmak üzere tüp, regülatör, denge yeleği (bcd), dalış elbisesi tüplü dalış için gerekli ekipmanlardır. Bunların dışında; dalış patiği, dalış bıçağı, dalış feneri, dalış bilgisayarı gibi birçok ek malzemesi de bulunmaktadır. 

Türkiye’de bulunan dalış merkezleri, dalış eğitimi alacak dalıcı adaylarına bu ekipmanları tedarik etmektedir. Bu sebeple, başlangıç seviyesinde dalış eğitimi almak isteyen bir kişinin ekipman satın alması zaruri değildir. Dalış sporunda ilerleyen, ilerlemeyi planlayan kişilerin ise kendilerine uygun ekipmanları seçerek kendi ekipmanlarını edinmesi tavsiye edilmektedir. 

Türkiye'de Dalış Bölgeleri

Türkiye, 3 tarafı denizlerle çevrili olduğundan dalış yapılacak onlarca bölgeye sahip zengin bir ülkedir.  Sadece denizlerde değil, göllerde de tüplü dalış sporunun yapılabildiğini düşünerek tüplü dalış yapılacak bölgelerin potansiyelinin fazla olduğunu söylemek ise mümkündür

Tüplü dalış spor bilincinin en çok geliştiği, seçeneklerin en fazla olduğu lokasyon ise Antalya’nın Kaş ilçesidir. Ulaşımının zor olduğu bir nokta olması ve su altı bilincinin yüksek seviyede olması, su altının korunmasında çok yardımcı olmuştur. Dalıcılar için de eşsiz bir deneyim yaşama imkanı sağlamaktadır. Kaş’ı en iyi seçeneklerden birisi olarak görsek de hem su altı canlılığı hem dalış bilinci konusunda Muğla/Bodrum, İzmir/Karaburun, Çanakkale/Saros gibi dalış için çok ideal birçok nokta daha  mevcuttur. 

Tüplü Dalış Eğitimleri

Dalış eğitimlerinin amacı, deniz ile iç içe büyüyen bir insanın bile su altındaki dünyada uyması gereken farklı bir kültürü dalıcı adaylarına kazandırmaktadır. Dalış sporunun ekstrem olarak tanımlanmasının en temel nedeni, seviyeler ve uzmanlık seçenekleri arttıkça dalış limitlerinin çeşitlenmesidir. 

Disiplinli planlamalarla teorik ve pratik yeterliliklerin üzerinden sık sık geçmek her sporda olduğu gibi tüplü dalış sporu yapan dalıcıların temel anahtarıdır. Tüplü dalış sporunu yapabilmek için sağlık durumu elverişli olan kişinin alınacak eğitimleri dikkatli bir şekilde eksiksiz tamamlaması hem dalış eğitmenlerinin hem dalıcı adayının uyması gereken en temel adımdır.

Tüplü Dalışa Başlamak

Tüplü dalış sporuna ilgisi olan, 14 yaş ve üstündeki herkes dalış merkezlerine başvurabilir. Su altı, insan fizyolojisinin gündelik hayatından farklı şartlar barındırdığı için dalış merkezlerinin isteyeceği bir sağlık raporu ile bu şartlara uygunluğunu teyit ettirebilir ve dalıcı adayı olabilir. Bu aşamadan sonra yine dalış merkezinin yönlendireceği şekilde gerekli evrakları tamamlayıp, dalış eğitimini almaya başlamak için gerekli planlamayı dalış merkezi ile beraber yapabilirsiniz. 

2017 verilerine göre, Türkiye’deki aktif lisanslı dalıcı sayısı yaklaşık 10.000, aktif dalış merkezi sayısı ise 300 civarındadır. 

Yüzme Bilmek

Dalış, başlangıç seviyesinde temel olarak yüzme becerileri gerektiren bir spordur. Su üstünde sakin bir şekilde durabilmek ve su altına inildiğinde hareket edebilecek kabiliyete sahip olmak gerekir. Olası riskli bir durumda su altında ve üstünde rahat ve özgüvenli hareket edebilmek için yüzme bilmek son derece kritik bir beceridir. TSSF’nin de onay verdiği  başlangıç seviye dalıcı eğitimlerinde yeterli seviyede yüzme bilmek bir zorunluluktur. 

Dalışın Etik Kuralları

Tüplü dalış sporuyla ilgilenen her birey, misafir olduğu doğaya saygı duymak ile yükümlüdür. Her dalıcı, su altını yalnızca kısıtlı bir süreliğine ziyaret eder ancak birçok canlı için sualtının,süresiz bir yaşam alanı olduğu unutulmamalıdır. Tüplü dalış, belirlenen kurallara uyulduğunda hiçbir riski olmasa da belirlenen yazılı ya da etik kurallara uyulmadığı takdirde maalesef ölümcül kazaların meydana gelebildiği bir spordur.

Dalışın Etik Kuralları yazısını buradan okuyabilirsiniz. 

‍

Yazar: Semih Yüksel