Bu derste:

Yeni bölgelerde planlama

Yorgunluk ve sakatlık

Kademeli yüklenme

Yeni tırmanıcılar için tüyolar

başlıklarına değinilecektir.

Yeni bölgelerde Planlama

Yeni tırmanmaya başlanılan bir tırmanış bölgesinde, rehber kitaba bakıldığında seçilebilecek onlarca belki de yüzlerce rota arasında, bir faaliyet planı yapmak önemlidir. Nispeten düşük dereceleri tırmanan bir tırmanıcının yapması gereken, rehber kitapların arkasında bulunan tırmanış rotalarının derecelerine göre oluşturulan tablolara bakmaktır. Bu tablolarda, rotalar düşük derecelerden yüksek derecelere gidecek şekilde isimleri ile sıralanmış olarak bulunur. Genellikle, kayanın yapısı sebebiyle yakın zorluk derecesine sahip rotalar aynı sektörde ve aynı kaya yüzlerinde bulunabilirler. Yeni tırmanıcılar tırmanış derecelerine uygun rotaları seçebilir ve planlarını bu yönde yapabilirler. 

Avrupa’da ünlü tırmanış bölgelerinde rotalar internet sitelerinde veya kitapların eklerinde, diğer tırmanıcılar tarafından değerlendirilmiş olarak bulunabilir. Bu değerler rotaların bolt açıklıkları, rotanın derecesinin homojenliği ve tırmanış esnasındaki hamlelere göre hangi risklerin olduğunu gösterir. Bolt açıklıklarının fazla olması ve uzun düşme ihtimali tırmanıcıyı mental olarak daha çok  zorlayabilir. VI derecede bir rotanın genelde hamleleri V derece iken bir noktada çok zor bir hamle sebebiyle rotanın derecesi yükselmiş olabilir. Bu gibi sebeplerle rotaların değerlendirildiği yorumlara bakmak tırmanıcının menfaatinedir. 

Rota hakkında bölgeye daha önce gitmiş tırmanıcılara veya bölgedeki yerel tırmanıcılara ulaşılabildiği takdirde bölgenin klasik rotalarını öğrenebilir ve ilk olarak bu rotalarda tırmanmaya başlamak isteyebilirsiniz. Sık gidip geldiğiniz bölgelerde bu klasikleri bitirdikten sonra rota seçimi daha incelikli bir planlama yapmanızı gerektirebilir.

Yorgunluk ve Sakatlık

Faaliyet öncesinde rehber kitaba bakarak yapılan planlarda fazla katı olmamaya özen gösterilmelidir. Örneğin 4 günlük faaliyetin son gününde tırmanıcının derecesinin üst limitinde seçtiği bir rotada fazla hırslı ve ısrarcı olduğu senaryoda, sakatlık riski de artacaktır. Seçilen projelerin çok zor olmaması ve tırmanıcının daha yüksek dereceleri tırmanmak için acele etmemesi gerekir. Bunun önüne geçmek için faaliyetin sonunda tırmanıcının hedef olarak tek bir rota seçmek yerine 2-3 farklı rota opsiyonu bulundurması ve çok zorlandığı hamleye sahip bir rota ile karşılaştığında diğer seçeneklere yönelmesi de bir başka yöntemdir.

Kademeli yüklenme

Tırmanıcı birkaç günlük bir tırmanış faaliyetinin ilk gününde, o faaliyet süresince çıkmayı düşündüğü limit derecesinde tırmanmaya çalışmamalıdır. Faaliyetlerin başlangıç kısmı, özellikle tırmanıcı kayaya adapte olması gerektiğini hissediyorsa, kayayı tekrar tanımak için ayrılmalıdır. Aniden limit derecesinde bir projeye girişen tırmanıcı, sakatlık riskinin artacağının bilincinde olmalıdır. 

Kayaya adapte olma ihtiyacı duyan tırmanıcılar limit derecelerinin altındaki rotalara sıkça tırmanarak kas hafızalarını tazeleyebilir, iç algılarını yeniden canlandırabilirler. Üzücüdür ki kaya tırmanışı bisiklete binmek gibi kayaya dokunduğunuz an öğrendiğiniz, her şeyi tekrar hatırladığınız bir spor dalı değildir, aksine deneyimli tırmanıcılardan da duyacağınız üzere oldukça nankör bir spor dalıdır. Özellikle yaz sezonunda başlayan sıcaklar sebebiyle kayada tırmanışa ara vermek durumunda kalan tırmanıcılar, Türkiye’de genellikle Eylül ayı ortasında başlayan tırmanış sezonunda adaptasyon sorunu yaşayabilirler. Bu sebeple geçen sezonun sonunda kalınan yere dönmek için kademeli olarak derece arttırılan bir yaklaşım daha sağlıklı olacaktır.

Yeni tırmanıcılar için tüyolar

Kapalı mekanlarda yapay rotalarda tırmanmaya alışkın tırmanıcılar, kayada rotaların derecelendirmesini daha zorlu bulabilirler. Bunun önemli bir sebebi yapay tırmanışta tutulacak ve basılacak yerlerin kesin bir şekilde belirlenmiş olmasıdır. Yapay rotalarda tutulacak yerleri gözünüzle ararken zaman kaybetmezsiniz, enerjinizi koruyarak tırmanma fırsatı bulursunuz; ancak kayada yüzey üzerindeki tutamakları rotanın üzerindeyken keşfetmeniz ve buna göre hareket etmeniz gerekir. Rota seçerken, özellikle bölgenin derecelendirmesine alışana kadar seviyenizin biraz altında rotalar ile bu durumu kontrol etmeniz gerekebilir.
Yüksek dereceye sahip bir rotayı, çıkmış olmak için çıkılmamalı ve devamlılık sağlamaya çalışılmamalıdır. Tırmanışta gelişiminizi takip etmek için yüksek derecelere sahip rotaları çıkabiliyor olmak bir göstergedir, ancak tüm odağınız bu olursa neden tırmandığınızı unutabilirsiniz. Asla unutmamanız gereken bir nokta, tırmanışın özünde sizin için keyifli bir aktivite olmasıdır. Yüksek dereceye sahip bir rotayı tırmanmak tatmin edici olabilir, ancak özellikle genç tırmanıcılar kaba kuvvet ile kısa vadede yüksek dereceleri zorlamak yerine uzun vadeli hedefler koymalıdır. 

Tırmanış sporunun ömür boyu süren bir macera olduğunu unutmadan tekniğinizi yavaşça geliştirip tecrübelerinizi ve hikayelerinizi biriktirmenizi öneririz.