Uzun doğa yürüyüşlerinde birçok duruma hazırlıklı olmak gerekir. Bu sebeple, bu yolculuklarda bulundurulması gereken birçok malzeme vardır. Unutulmaması gerekenler arasında, malzemelerin doğru seçilmesi, az yer kaplaması ve hafif olmaları yer almaktadır. Uzun bir yürüyüş planlandığında her yükün yürüyüşçü tarafından taşınacağını unutmamak faydalı olacaktır.

Kişisel Malzemeler

Kişisel malzemeler arasında kıyafetler, çanta, bot, baton, şapka ve güneş gözlüğü yer almaktadır.‍

Kıyafetler‍

Kıyafetler iç, orta ve dış katman olmak üzere üçe ayrılabilir. Doğa yürüyüşünde gerekli temel kıyafetler arasında  içlik, sentetik tişörtler, polar, yürüyüş pantolonu, yağmurluk yer alır. Kıyafet tercihi yaparken yürüyüşün gerçekleştirileceği mevsim, gidilecek olan coğrafya göz önünde bulundurulmalıdır. Bu değişkenler ile birlikte gerekli kıyafetler değişiklik gösterebilir. Tercih edilen kıyafetlerin nefes alabilirliğine, vücuttaki nemi dışarı atma ve su geçirmeme özelliğine ve en önemlisi hava durumuna uygunluğuna dikkat edilmelidir. Uzun süreli bir yürüyüş planlanıyorsa değişken ve ani hava koşullarına (yağmurlu havalar, vs.) hazırlıklı olmak gerekir.  Her ne kadar ılıman iklimi olan bir yere gidilecek olsa da doğadayken gecelerin soğuk geçebileceğini unutmamakta ve buna uygun malzeme tercih etmekte fayda vardır. 

İç katman, vücudunuzun kuru ve rahat kalmasını sağlayan önemli bir katmandır. Tercih edilen malzemeler arasında sentetik (polyester) veya merino yünü olanlar yer almalıdır. Pamuklu katmanlar ise doğa faaliyetleri için tercih edilmemelidir. Pamuklu ürünler, nemi vücuttan atmaya yardımcı olmazlar ve ıslandığında hızlı kurumazlar. Aynı zamanda ısı yalıtımı sağlamada iyi bir performansa sahip değillerdir. 

İç katman, yürüyüşün yapılacağı mevsime göre değişecektir. Sıcak mevsimlerde yapılacak olan yürüyüşler için sentetik tişörtler ve şort/tayt/ince pantolon tercih edilebilir. Fazla sıcak olmayan ara mevsimlerde uzun kollu içlik ve pantolon tercih edilebilir. Uzun kollu (tercihen açık renkli) bir içlik aynı zamanda güneşe karşı da iyi bir koruma sağlayacaktır. Soğuk mevsimler için ise yürüyüş esnasında üst ve alt içlikler kullanılabilir.

Eğer uzun doğa yürüyüşü yapılıyorsa ve gece çadırda geçirilecekse çantada uyurken giyilebilecek alt ve üst içlik bulundurmak (çok sıcak mevsimler haricinde) tercih edilebilir. Ancak malzemede ve taşınan yükte hafifliğe önem veriliyorsa, içlik bulundurmak mevsim şartlarına da bağlı olarak göz ardı edilebilir. 

Bir diğer iç katman ise çoraplardır. Yürüyüş yaparken ayağınızın konforlu ve kuru olması çok önemlidir. Sentetik veya merino yünü bileşimli, hafif olan çoraplar tercih edilebilir. Aynı zamanda ayağın su toplamasını önlemek için parmak ve topuk desteği olan çoraplar; bacaklardaki kan dolaşımını hızlandırmak için ise kompresyon özelliği bulunan çoraplar da tercih edilebilir.

Orta katman, daha çok sıcak tutmak ile görevlidir. Polar ceketler hafif olduklarından ve iyi ısı yalıtımı sağladıklarından doğa yürüyüşü içeren her aktivitede, özellikle gece doğada kamp kurulacaksa, bulundurulması gereken bir malzemedir. Daha soğuk mevsimler için gerekli olan bir diğer malzeme ise sentetik/kaz tüyü şişme ceketler olacaktır. Hafif ve sıkıştırıldığında az yer kaplayan bu ceketler iyi bir konfor ve ısı yalıtımı sunacaktır. Ancak, kaz tüyü şişme ceketler ıslandıklarında ısı yalıtımı sağlayamazlar; bu yüzden kuru kalmaları çok önemlidir. Sentetik ceketler ıslandıklarında da ısı yalıtımına devam etmektedir ancak onun da kuru kalması her zaman daha iyi olacaktır. Bir diğer orta katman ise softshell ceketlerdir. Bu ceketler rüzgarlık görevi görürler ama su geçirmez özellikleri yoktur. Bu sebeple yağmurlu havalarda tercih edilmemelidir.

Dış katman, rüzgar ve yağmur gibi dış etkenlere karşı koruyan katmandır. Su ve rüzgar geçirmeyen ceket ve pantolonlar bu katmana örnektir. 

Herhangi bir doğa faaliyeti esnasında, mevsim fark etmeksizin, kuru kalmak çok önemlidir. Bu nedenle, coğrafya ve mevsim fark etmeksizin her doğa yürüyüşünde yağmurluk (teknik ceket vs.) mutlaka çantada bulundurulmalıdır.‍

Diğer Malzemeler

Sırt çantası, içinde sahip olduğunuz tüm eşyaları taşıyacağınız en önemli malzemeler arasındadır. Uzun doğa yürüyüşleri için geniş kapasiteli (50-60 litre genelde tercih edilen kapasitelerdir ancak ultra hafif ve az yer kaplayan malzemeler tercih edilirse çanta boyutu küçülebilir), iyi sırt desteği olan ve bel kemeri olan çantalar tercih edilmelidir. Çantanın yağmurluğa sahip olmasına dikkat edilmelidir. Çanta yağmurlukları ayrı olarak da satılmaktadır. Kişi, çantayı kendine uygun seçmelidir ve uzun süreli yürüyüşlerden önce mutlaka denemelidir. İyi ve rahat bir sırt çantası maceranızı oldukça kolaylaştıracaktır. 

Günübirlik doğa yürüyüşleri için ise daha küçük (20-30 litre) çantalar tercih edilebilir. 

Botlar, yürüyüşlerin uzunluğuna göre çok önemli bir yer edinecektir. Ayağa tam oturması, bilek desteğinin bulunması, araziye uygun tabanının olması, su geçirmemesi ve nefes alabilir olması sahip olması gereken özellikler arasındadır. Yürüyüş botunun bilekli olması olası bilek burkulmalarının ve sakatlıkların önüne geçmek için büyük önem taşır. Ayrıca, taşlık veya bozuk bir arazide yürünecekse yürüyüş botunun çarşak bantlı olması ayağınızı dış darbelerden koruyacak ve yürüyüşünüzü kolaylaştıracaktır.  Ayaklar rahat oldukça, yürüyüş de o derecede kolaylıkla geçecektir. Aynı zamanda doğru bot eşliğinde doğru çorap tercihi de çok önemlidir. 

Baton, uzun rotalar ve engebeli arazilerdeki yürüyüşlerin kurtarıcısı olarak görülebilir. Yükün bacaklardan kol ve omuzlara taşınmasını sağlar ve kamp yükü ile yürümeyi kolaylaştırır. Aynı zamanda engebeli arazilerde (özellikle eğimli bir araziden inerken) dengenin korunmasında yardımcı olur. Katlanabilir ve teleskopik seçenekleri olan batonların hafif seçenekleri de mevcuttur.

Kafa lambası, gece kamp esnasında veya çadırın içindeyken eller serbest olduğundan her türlü yapılacaklarda kolaylık sağlayacaktır. Hava karardığında kamp alanı seçilmiş ve kamp kurulmuş olması gerekir ancak her türlü ihtimale karşı kafa lambası sırt çantasında her zaman bulundurulması gereken malzemelerden biridir. 

Güneş gözlüğü, güneş kremi ve şapka, güneşten koruyacak, cildin hasar almasını önleyecek önemli malzemelerdir. Güneş gözlüğü mutlaka UV ışınlarını önleyici olmalıdır. Güneş kreminin koruma faktörü kişinin ihtiyacına göre belirlenmeli ve güneşli günlerde mutlaka kullanılmalıdır. Dağlık arazilerde güneş kremi koruma faktörünün yüksek olması ise yararlı olacaktır. Şapka, başı güneşten koruyacak ve güneş altındaki görüşü kolaylaştıracaktır. Güneş yanıklarına hassas olan ve uzun, bol güneşli yürüyüş gerçekleştiren kişiler, ense kısmını da örten şapkaları tercih edebilir.

Kamp Malzemeleri

Kamp malzemeleri; çadır, uyku tulumu, mat ve kamp seti (tencere, ocak ve kartuş), çakı, su matarası,termos kamplı gerçekleştirilecek yürüyüşler için gereklidir.  Bunların yanında planlamaya göre yeterli miktarda yiyecek ve su da bulundurulmalıdır. 

Çadır türü, yürüyüşün gerçekleştirileceği çevreye, arazi koşullarına ve mevsime göre değişecektir. 3 veya 4 mevsimlik çadırlar tercihler arasında yer alabilir. Türkiye’de herhangi bir bölgede gerçekleştirilecek uzun doğa yürüyüşü için ise genellikle 3 mevsimlik bir çadır yeterli olacaktır ancak doğa yürüyüşlerinde tercih edilecek çadır türü yürünecek mevsime, yürüyüşçünün partneri olup olmamasına bağlı olarak değişebilir.   

3 mevsimlik çadırlar, yağmur ve rüzgar gibi dış etmenlere karşı koruma sağlarlar. 4 mevsimlik çadırların ise 3 mevsimlik çadırlara göre su geçirmezliği ve rüzgara dayanıklılığı daha fazladır.  Bu çadırlar üretildikleri malzemelere göre farklılık gösterebilir ve bununla birlikte de ağırlıkları değişebilir. Bu sebeple, çadır ağırlığı (özellikle uzun doğa yürüyüşlerinde) dikkat edilmesi gereken bir detaydır. Çadır seçilirken ise gerdirme iplerinin, çift tentesinin ve sinekliğinin olup olmadığına dikkat edilmelidir. Bu bilgiler göz önünde bulundurularak mevsim ve coğrafya açısından doğa yürüyüşü faaliyetine en uygun olan çadır türü tercih edilmelidir.

Uyku tulumu seçilirken dikkat edilmesi gereken etmenler; tulumun konfor derecesi (hangi sıcaklıklarda kullanılabileceğini ifade eder), malzemesi ve ağırlığıdır. Bu seçim yapılırken yürüyüşün gerçekleştirileceği mevsim göz önünde bulundurulmalıdır. Gece sıcaklığın -10 derece olduğu bir yer ile 5 derece olan bir yerde kullanılacak tulumlar farklılık gösterir. Bu sebeple, gece üşümemek veya gereksiz ağırlık taşımamak için doğru tulum seçimi büyük önem taşır.  Uyku tulumları aynı zamanda üretildikleri malzeme açısından ikiye ayrılırlar; kuş tüyü ve sentetik. Kuş tüyü tulumlar oldukça hafiflerdir ve sıkıştırıldıklarında daha az yer kaplarlar. Sentetik tulumlar ise daha ağırdır ve daha fazla yer kaplarlar. Uygun ve konforlu bir uyku tulumu, doğada geçirdiğiniz gecelerde yatağı aratmayacaktır. 

Mat, çadırda geçirilen gecedeki rahatlığı etkileyen malzemeler arasında yer alır. Hava durumu, çadır, zemin, tercih edilen kıyafetler ise diğer önemli etmenlerdir. Bunları bir kenara bırakıp yalnız üç temel etmene odaklanmak gerekirse bunlar; uyku tulumu, mat ve giyilen kıyafetlerdir.

Matların iki farklı çeşidi bulunmaktadır; köpük matlar ve şişme matlar. 

Köpük matlar, daha dayanıklı olmakla birlikte daha fazla yer kaplarlar. Kendi aralarında da farklı türleri bulunmaktadır. Bir tarafı alüminyum kaplı olan ve ısıyı daha iyi muhafaza eden köpük matlar da mevcuttur.

Şişme matlar, daha az yer kaplarlar, kimilerine göre daha rahatlardır ve en iyi ısı yalıtımını sağlarlar. Fakat köpük matlara göre çok daha pahalıdırlar ve yırtılma, delinme gibi tehlikelere daha açıklardır. Bu sebeple, yanınızda mutlaka bu tür aksiliklere karşı bir tamir kiti bulundurmak faydalı olacaktır.

Kamp Seti, ocak, kartuş (yakıt) ve kap-kacaktan(tencere, vb.) oluşur. Yemek yapmak için ihtiyaç duyulan bu malzemeler ve pek tabii yemek, doğada geçirilen günler için oldukça elzemdir. Ocak ve kartuş tercih edilirken dikkat edilmesi gereken nokta, iki malzemenin birbiri ile uyumlu ve çalışabilir olmasıdır. Kartuşun kullanımı daha kolaydır ancak gidilecek yerlerde temin edilecek yerlerin önceden belirlenmesi gerekir (uçaklara kartuş alınmamaktadır).  Gerekli miktarda kartuş, faaliyetin uzunluğuna göre belirlenmelidir. 

Kap-kacaklar ise içe içe geçen setler halinde satılmaktadır. Her ne kadar kartuş önemli olsa da kap-kacakların üretildiği malzeme ve ısı iletkenliği de dikkat edilmesi gereken bir noktadır. Kişi sayısı göz önünde bulundurularak gerekli büyüklükte bir set temin edilmelidir. 

Çakı, yemek yaparken veya herhangi bir şeyi tamir ederken en sık kullanılan ve ihtiyaç duyulan malzemelerden biridir. İsviçre çakısı veya herhangi bir katlamalı çakı tercih edilebilir. Çantada ulaşılması kolay olan bir yerde saklanmalıdır. 

Su Arıtma Tableti, durgun ve içilmesi uygun olmayan suları bakteriyel olarak içilebilir bir duruma getirir. Temiz içme suyu bulunamadığında veya suyun temizliğinden emin olunmadığında kullanılabilirler. Bu tabletler sürekli olarak kullanılmamalı, yalnız acil durumlarda tercih edilmelidir. Gidilecek bölgeye ve yürüyüşün uzunluğuna göre çantada bulundurulması faydalı olacaktır. Ancak belirtmemiz gerekir ki Türkiye’deki çoğu bölgede su arıtma tabletine ihtiyaç olmayacaktır.

Su Matarası ve Termos, sürekli ve kolay kullanım için tercih edilebilirler. Sert plastikten üretilen su mataraları oldukça dayanıklıdır. Geniş hacimli bir su matarası tercih edildiği takdirde (1 litre ve fazlası) uzun yürüyüşlerde su kaynağı bulunmaması durumunda çantada yeterli miktarda su bulundurulmasını sağlayacaktır. Yürüyüşler esnasında çok sık su tüketen ve suya kolay ulaşmak isteyen kişiler ise hidrasyon sistemli su torbalarını tercih edebilirler. Termos, sıvıyı uzun süre sıcak/soğuk muhafaza edebilecek ve çelikten üretilmiş olanlar tercih edilebilir. Özellikle soğuk mevsimlerde yapılan uzun bir yürüyüş sonrası veya molalarda çantadan önceden hazırlanmış çayı çıkarıp içmek gibisi yoktur.

İlk yardım çantası, doğa yürüyüşü esnasında gerçekleşebilecek her türlü yaralanmalara müdahale edebilmek için gereklidir. Çizikler, kesilmeler, böcek ısırmaları, bilek burkulmaları, güneş yanıkları ve susuzluk gerçekleşebilecek olan rahatsızlıklardan bir kaçıdır. Bunlara istinaden çantada bulundurulması yararlı olacak malzemeler aşağıda sıralanmıştır:

Yaralanma ve pansumanlar için, steril gazlı bez, tentürdiyot veya oksijenli su, flaster, bactroban krem; su toplayan ayak bilekleri için, jel yara bandı;

burkulma için, soğutucu sprey, elastik bandaj, atel veya kıvrılabilir plak çantada yer alabilir. 

Yanık, morarma, burkulma ve kas ağrısı ve kimi yaralanmalar için antibiyotikli kremler; alerji, bulantı, ağrı kesici, kas ağrısı gibi şikayetler ve gaz ve sindirim rahatsızlıkları için gerekli ilaçlar da çantada bulundurulabilir.

Doğada gerçekleşebilecek tehlikelere karşı ilk yardımın ancak çantada bulunan malzemeler ile yapılabileceğini ve en yakın yardıma ulaşmanın saatler sürebileceğini göz ardı etmemek çok önemlidir. Bununla birlikte ihtiyaçlar doğrultusunda ilk yardım için gerekli malzemelerin yer aldığı bir çantayı doğa yürüyüşlerine götürmek gerekli olacaktır.

Yola Çıkmadan Önce...

Bu yazımızda günübirlik ve uzun doğa yürüyüşlerinde ne gibi malzemelere ihtiyaç duyulabileceğini sıraladık. Yazı içerisinde de belirtildiği üzere, gidilecek coğrafya ve tercih edilen mevsime göre malzeme seçimleri de farklılık gösterecektir. Yola çıkmadan önce gidilecek rotanın gerekliliklerinin öğrenilmesi ve bu doğrultuda malzeme seçimi yapılması daha faydalı ve etkili olacaktır. 

‍
Yola çıkmadan önce 'Doğa Yürüyüşünde Dikkat Edilmesi Gerekenler' yazımıza da göz atmayı unutmayın!

Kaynakça:

• Altay Özcan. 2019. Karia Yolu – Bozburun Yarımadası Gezi ve Yürüyüş Rehberi
• REI. Backpacking Clothes: What to Wear Backpacking
• REI. How to Choose the Best Backpacking Sleeping Bag 
• TheCampCorner. How to Choose a Backpacking Sleeping Bag
• Cris Hazzard. 2020. Do I Need Trekking Poles?‍
• MSR Team. 2019. 3-Season vs. 4-Season Tent: Which is Right for You? - The Summit Register‍
• Vikipedi. Su Arıtma Tabletleri