Dağcılık, en genel anlamıyla dağlara tırmanma sporu olarak tanımlanabilir. Dağlarda yapılan yürüyüşlerden, bir zirveye ulaşmak için çeşitli etapları geçmeye kadar ulaşan farklı stillerde tırmanışları gerektiren alt grupları vardır. Sadece ‘bir dağın zirvesine yapılan yürüyüş’ olarak algılanmamalıdır. Alpinizm adıyla da hitap edebileceğimiz dağcılık, içerisinde hiking, dağ kayağı, kaya tırmanışı ve buz tırmanışı gibi prensipleri de içermektedir.
Farklı coğrafyadaki dağların arazi yapıları farklı olduğundan tırmanış biçimleri dağlar arasında farklılıklar gösterir ve zorluk seviyeleri de bununla ilişkili olarak değişir. Kimi zirvelere ulaşmak için sadece uzun yürüyüşler gerekirken, kimilerinde ise kaya tırmanışı, buz tırmanışı veya miks tırmanış gerekli olur. Bu gibi çeşitlerin eklendiği dağ tırmanışlarında zorluk seviyesi daha fazladır ve bunlar “teknik tırmanışlar” olarak da adlandırılır. Dağ tırmanışlarında çeşitli teknik malzemeler kullanılır ve kullanılan malzemeler tırmanışın türüne göre değişir. Dağlara tırmanış süreci kolay değildir. Bu tırmanışların öncesinde gerekli teknik bilgi, dağın coğrafya ve hava durumu bilgisine sahip olmanın yanında kişi fiziksel ve mental olarak da dağ yolculuğu için hazır olmalıdır.
Dağcılık, günübirlik yapılan doğa yürüyüşlerinden veya trekkinglerden teknik olarak daha farklı, fiziksel olarak ise daha zorludur – çünkü diğer tırmanış biçimlerini de tecrübe etmeyi ve öğrenmeyi gerektirir. Her dağın kendi coğrafyasına, yüksekliğine ve tırmanılan rotasına göre farklı derecelerde zorluk seviyeleri vardır. Dağların bu farklılıkları, her tırmanışın zorluk seviyesini farklı kılacaktır ve de olası riskler her yeni macera için değişecektir. Bu yüzden, yeni dağ keşifleri planlanmadan önce her zaman bilgili ve tecrübeli kişilere danışılmalı ve birlikte plan yapılmalıdır. Dağlarda güzel manzaralar ve doğa tecrübelerinin yanında risk ve zorluklarla da karşı karşıya kalıyoruz. Bu riskleri ve zorlukları da en güvenli şekilde atlatmak adına dağ tırmanışları her zaman için tecrübeli kişiler eşliğinde gerçekleştirilmelidir.
Dağlardaki zorluk, arazinin yapısından kaynaklanır ve bunları; buzul yarıkları, çatlaklar, çığ, taş düşmeleri, buzullar vb. oluşturur. Dağları farklı zorluk seviyesine bürüyen diğer noktalar ise yüksek irtifa ve hava durumudur. Kış mevsiminde, dağların karla kaplı olduğu zaman diliminde, dağcılık faaliyeti her zaman fiziksel olarak daha zorlayıcı ve daha risklidir. Bu mevsimlerde hem kazma, krampon gibi teknik malzemeler kullanılacak hem de hava durumu ve kar yağışı gözetilerek her zaman çığ riskinden haberdar olunması gerekecektir.
Dağcıları etkin kılan önemli faktörler ise, dağcıların fiziksel durumu ve aklimatizasyonları, teknik bilgileri, ekipmanları, kaynakları ve karar verme yetileridir. Karar verme süreçleri, hava durumu kötülüğü nedeniyle evde kalma kararından yarıktan aşağı düşen bir arkadaşınızı nasıl kurtaracağınıza kadar değişebilir. Bu gibi nedenlerden ötürü dağcılar her zaman kendilerine karşı pozitif, dürüst ve realist olmalıdır. Dağlara hazırlanma sürecinde bir kişi; teknik, fiziksel, mental ve duygusal becerilere sahip olmak adına da kendini geliştirmelidir.
Dağlar, günümüz insanının yaşadığı coğrafyadan çok daha farklı olduğundan öncesinde yapılması gereken fiziksel antrenmanlar ve hazırlıklar çok önemlidir. Fiziksel olarak güçlü olmanızın ise dağlarda geçireceğiniz vaktin daha keyifli geçmesinde önemli bir etkisi olacaktır. Dağcılığın teknik bilgilerinin yanı sıra dağcılık için sorun çözebilme ve doğru karar verebilme becerileri çok önemlidir. Bu beceriler en iyi şekilde zamanla, doğru bilginin ve deneyimin birleşmesiyle ortaya çıkacaktır.
Dağlara nasıl gideceğimiz sorusunu bir kenara bırakıp biraz da dağlara neden gidiyoruz? sorusuna odaklanmamız gerekirse akla ilk gelecek olan nedenlerden bir tanesi nefes kesici manzaralardır. Dağlarda kimi zamanlarda zorlu koşullardan ötürü çektiğimiz acılar bizi fiziksel zorluklara sürüklediğinde zihin gücümüzün önemini çok daha iyi kavrıyoruz ve belki de dağlardan ziyade zihnimizin sınırlarını keşfediyoruz. Dağcılık hakkında yazılan ve önemli olan her türlü bilgiye ulaşabileceğiniz “Dağcılık: Zirvelerin Özgürlüğü” adlı kitaptan bir alıntı bunu açıklamakta yardımcı olacaktır;
”Zirvelerin özgürlüğünü ararken, kendimiz ile karşılaşırız.”
Dağcılık, bir dağın zirvesine ulaşmak için yapılan yolculuk olsa da bir numaralı öncelik her zaman seçtiğiniz rotayı güvenli bir şekilde aşmak olmalıdır. Bu yolculuğu gerçekleştirirken ise tüm gereklilikleri sağladıktan sonra, etrafınıza bakmayı ve tüm deneyimin tadına varmayı unutmayın.
Dağcılığı güvenli bir biçimde öğrenmek ve bu sporu kendimiz adına sürdürülebilir kılmak için pratik ve teorik eğitimin işbirliğine ihtiyacımız var. Yelpazenin teorik kısmı için Macerita Akademi sayfamızdaki Dağcılık içeriklerine göz atabilirsiniz.
Yağmur Karatepe